Beyin Kanamaları

Beyin Kanaması Nedir?
Beyin kanaması kafatası içinde, beyin dokusu, beyin boşlukları ve beyin yüzeyinde olan kanamalardır. Çok ciddi sakatlıklara ve ölüme sebep olabilir. Yılda yaklaşık 1 milyon insan beyin kanaması geçirmektedir.

Beyin kanamasına en sık hipertansiyon, beynin doğuştan damar bozuklukları, Anevrizma ve arteriovenöz malformasyon (AVM-damarların bir çeşit yapısal bozukluğu), beyin tümörleri, kan sulandırıcı maddeler, kafa travmaları, amfetamin ve kokain kullanımı sebep olur.

Beyin Kanamasının Belirtileri Nelerdir?
Beyin kanamasının belirtileri her kişide farklı olabilir. Belirtiler kanamanın beyindeki yerine, şiddetine ve etkilenen doku miktarına bağlıdırlar. Semptomlar aniden veya zamanla gelişebilir. Aşamalı olarak kötüleşebilir veya aniden ortaya çıkabilirler. Beyin kanamasının yaygın belirtileri:

• Hafif bilinç bulanıklığı, sersemlik halinden koma haline değişen bilinç bozukluğu hali
• Şiddetli baş ağrısı
• Bulantı
• Kusma
• Baş dönmesi
• Epilepsi nöbeti atağı
• Kanamanın etkilediği beyin bölgesine bağlı olarak beyin fonksiyonlarında bozukluklar

Beyin kanamasını her zaman önceden anlamak mümkün değildir. Beynin kanamadan etkilenen bölgesine göre konuşmada bozukluk, kol ve bacakta kasılmalar, bilinç kaybı, sağ ya da sol tarafta uyuşma veya kuvvet kaybı ya da felç olabilir.

Beyin Kanaması Neden Olur?
Beyin kanaması riskini artıran hastalıklar ve yaygın nedenler şunlardır:

• Yüksek Tansiyon: Beyin kanamasının en sık nedeni olan kronik yüksek tansiyon, damar duvarlarını zayıflatarak kanamalara neden olabilir.
• Anevrizma: Damarın zayıf bir bölgesinin kan basıncı sebebiyle şişerek bir baloncuk oluşturmasıdır. Kimi anevrizmalar, henüz patlamadan, komşuluklarındaki hassas bölgeler nedeniyle göz kapağında düşüklük, görme kusurları gibi belirtilere neden olabilmektedir. Anevrizmalar patladığında ise beyin kanaması meydana gelir.
• Kafa Travmaları: Özellikle trafik kazaları ve yüksekten düşme ile kafaya alınan darbeler sonrasında görülür.
• Kan Damarı Anomalileri (Arteriyovenöz Malformasyonlar -AVM'ler): Beynin içindeki ve çevresindeki kan damarlarındaki doğumsal olarak gelişen kimi zayıflıklar ve yanlış bağlantıları ifade eder, kanamaya neden olabilir.
• Amiloid Anjiyopati: Bazen yaşlanma ve yüksek tansiyon ile ortaya çıkan kan damarı duvarlarının anormalisidir. Büyük bir kanamadan önce çok küçük, fark edilmez kanamalara neden olabilir.
• Kanama Bozuklukları: Hemofili gibi kimi pıhtılaşma bozuklukları beyinde meydana gelebilecek mikro kanamaların kendi kendine durmasına engel olarak daha büyük kanamalara neden olabilirler.
• Beyin Tümörleri: Beyinde meydana gelen tümörler de beyin kanamasına yol açabilir.

Beyin Kanaması Çeşitleri Nelerdir?

• Subaraknoid Kanama: Özellikle beyin damarlarında anevrizma kanamaları bu tipte kanamalar olup, genellikle bir kalp hastalığı nedeniyle kan sulandırıcı ilaçlar kullanması gereken, nispeten yaşlı kişilerde görülür. Oldukça şiddetli ve ani başlangıçlı, genel olarak hastalar tarafından “hayatımda yaşadığım en şiddetlisi” olarak tanımlanan bir baş ağrısı en önemli belirtisidir.
• Subdural Kanama: Özellikle kafa travmaları nedeniyle meydana gelen subdural kanamalar, beynin zarları arasında adeta asılı şekilde bulunan “köprü toplardamarlar”ın yırtılması veya kopmasıyla oluşur. Bu damarlardaki basınç nispeten düşük olduğu için belirtileri olaydan iki dakika ila iki hafta arasında dahi ortaya çıkabilmektedir.
• Epidural Kanama: Bu tür kanamalar tipik olarak temporal kemik adı verilen, kafatasının yanlarını oluşturan kemiklerin kırıkları nedeniyle, hemen bu kemiğin altında seyreden bir atardamarın yırtılması nedeniyle oluşur. En belirgin özelliği bilinç kaybını takiben, hastanın bilincinin bir dönem açılması ve sonra tekrar kaybolmasıdır. Bu döneme lucid interval, yani “aydınlık dönem” adı verilir.

Beyin Kanaması Nasıl Anlaşılır?

Beyin kanamasında en kıymetli inceleme beyin tomografisi olarak değerlendirilir. Kanamayı en iyi ve hızlı biçimde tomografi gösterir. Tomografiler, muayene esnasında tespit edilen belirti ve bulguların bir kanamadan kaynaklanıp kaynaklanmadığını ayırt etmenin yanı sıra, eğer kanama varsa, bunun çeşidine de karar vermekte kullanılabilmektedir. Ayrıca tomografilerden sonra bilgisayarlı anjiyografi, MR, MR anjiyografi gibi tetkikler sayesinde altta yatan sebep öğrenilebilir.

Beyin Kanaması Nasıl Tedavi Edilir?
Beyin kanaması acil müdahale gerektiren bir durumdur. Ölüm riskinin fazla olması, inme gibi durumlara yol açabilmesi ve beynin etkilendiği bölgeye göre, konuşma, hareket, görme kayıplarına yol açabildiği için belirtilere dikkat edip acil servise başvurmak gereklidir. Kanamaların özelliklerine, çeşidine, boyutuna ve hastanın durumuna göre tedavi seçenekleri çeşitlenmektedir. Kimi hastalarda gözlem altında takip daha uygunken, kimi hastalarda anjiografik yöntemlerle tedaviler ön plana çıkmakta, bazı hastalarda ise cerrahi tedaviler kullanılabilmektedir. Bunların yanı sıra beyin ödemini gidermeye yönelik ilaçlar ve epilepsi engelleyici ilaçlar da tedavide kullanılabilmektedir.

İyileşme Süreci
Beyin kanamasının büyüklüğüne bağlı olarak ve yaptığı hasar soncu, konuşma bozuklukları, solunum bozuklukları, kuvvetsizlik ve koma olabileceği gibi küçük kanamalarda hiçbir hasar bırakmadan da iyileşme görülebilir. Özellikle kanama sonrasında hasar görülen hastaların iyileşme sürecinde desteğe ihtiyacı vardır, beynin zarar gördüğü bölgeye göre çeşitli işlevlerde kalıcı bir takım engellere de yol açabilir. Bu gibi durumlarda fizik tedavi ve rehabilitasyon süreci büyük önem taşımakla beraber hastaya verilecek sosyal destek de tedavinin bir parçası olarak düşünülmelidir.

Beyin Kanaması Sonrası
Tansiyonunuzu kontrol altında tutun. Daha önce beyin kanaması geçiren kişinin ne tür bir beyin kanaması geçirdiği önemlidir. Hipertansiyona bağlı bir kanama ise bundan sonraki yaşamında tansiyon ilaçlarını düzenli alması, sık kontrolde olması ve tansiyonu kontrol altına alması gerekir.

Kafa Travmalarından Korunmak Önemlidir
Araç içi seyahatlerde mutlaka emniyet kemeri kullanın, motorsiklet ve bisiklet sürerken kask kullanmayı ihmal etmeyin.